Öğrenmek İsteyenlere İpucu: Laptopla Not Almayın
“Ne kadar fazla o kadar iyidir”. Bu söz Amerikan kültüründe çok yaygındır. Konu üniversite öğrencileri olduğunda da, öğrenciler arasında yaygın bir görüş olan “sınıflarda laptop kullanmanın akademik performansı arttırdığı” inancının temeli bu söz olabilir. Aslında laptoplar gerçekten de öğrencilerin daha fazlasını yapmasına yarıyor, çevrimiçi aktivitelere ve gösterilere katılmak, projelerde ve ödevlerde daha kolay işbirliği yapmak, internetten bilgiye erişme ve bilgisayarla daha çok not almak gibi. Gerçekten de bilgisayarla not almak elle yazmaktan daha hızlı olduğundan dolayı, sınıfta laptop kullanan öğrenciler elle not alanlardan daha uzun notlar alabiliyor. Dahası öğrenciler laptop kullandıklarında kelimesi kelimesine not alıyorlar, öğretmenlerinin ağzından çıkan her kelimeyi yazıyorlar.
Dersin içeriğini tamamen elde etmeyi ve ileriki bir tarihte dersi kelime kelime tekrar etmeyi sağlaması nedenleri yüzünden eksiksiz not almak avantajlı görünüyor. Fakat öyle değil. Pam Mueller and Daniel Oppenheimer isimli iki psikolog tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre elle not alan öğrenciler daha çok öğreniyor. Bu araştırmacılar üç farklı çalışma boyunca, önce öğrencilerin sınıf ortamında elle not almalarını istediler. Sonra da veriyle ilgili ayrıntıların hatırlanması, ders içeriğinin kavramsal olarak kavranması, bilgiyi sentezleme ve genelleme becerileri test edildi. Öğrencilerin yarısının laptopla not alması istenirken, diğer yarısının elle not alması istendi. Diğer araştırmalarda olduğu gibi laptopla not alan öğrenciler daha çok not aldı. Fakat her bir çalışmanın sonucuna göre, elle not alan öğrencilerin kavramsal kavramaları diğer gruba göre daha güçlüydü ve elle not alan öğrenciler öğrenilen materyali uygulama ve entegre etme konusunda diğer gruptan daha başarılıydı.
Bu çelişkiyi ne açıklıyor? Araştırmacılar Mueller and Oppenheimer elle not almanın laptopla not almaya göre farklı türde bilişsel süreçler gerektirdiğini söylüyor. Bu farklı bilişsel süreçler de öğrenmeye götürüyor. Elle yazı yazmak bilgisayarda yazı yazmaya göre daha yavaş, daha sıkıcı ve elle yazdıklarında öğrencilerin materyali harfi harfine yazmaları mümkün değil. Onun yerine öğrenciler dinliyor, sindiriyor ve özetliyor. Böylelikle kısa ve öz bir şekilde bilginin özünü yakalıyorlar. Bu nedenle elle not almak beyni daha ağır “zihinsel kaldırı” ile uğraşması için zorluyor. Bu çabalar da anlamayı ve akılda tutmayı teşvik ediyor. Aksine, bilgisayarda yazı yazarken öğrenciler dersin yazılı kaydını, anlamını düşünmeden kolaylıkla edinebiliyorlar. Bilgisayarda daha hızlı yazı yazabilmek, dersin kelimesi kelimesine kaydını alabilmeyi sağlarken, içerik çok da düşünülmemiş oluyor.
Bu teoriyi test etmek için araştırmacılar Mueller and Oppenheimer, ders notlarının içeriğini değerlendirmek için elle alınan notlarla bilgisayarda alınan notları karşılaştırdı. Princeton ve UCLA gibi üniversitelerden yüzlerce öğrenci ve çok çeşitli konuları içeren (yarasa, ekmek, algoritma, kader, ekonomi, solunum gibi konular) ders materyali araştırmaya dahil edildi. Öğrenciler tarafından alınan notların içerik analizleri devamlı olarak gösterdi ki laptopla not alan öğrenciler elle not alanlara göre, ders materyalini kelime kelime daha çok not almıştı. Dahası, yapılan analizlere göre, kelime kelime ders notu, ders materyalinin daha az hatırlanması ile ilgili bulundu. Görünen o ki laptop kullanan öğrenciler neredeyse hiç dikkat etmeden, mekanik olarak, az miktarda analiz ederek ve az miktarda sentezleyerek not alıyor. Bu tarz sığ kelime kelime kayıt etme davranışı, anlamlı bir kavrayışa neden olmuyor ve bilginin kullanılmasını destekleme konusunda başarısız oluyor.
El yazısıyla alınan notların avantajının kaynağı, anımsattığı kavramsal süreçler ise belki de laptop kullanıcılarına kelime kelime not almaktansa özet çıkararak not almalarını söylemek performanslarını arttırabilir. Mueller and Oppenheimer laptopla not alanları kelimesi kelimesine not alırken ‘düşünmeme’ eğilimlerine karşı uyararak bu düşünceyi araştırdılar. Bu araştırmada öğrencilerden bilgiyi düşünmeleri ve kendi sözcükleriyle not almaları istendi. Verilen talimatlara rağmen, laptopla not alan öğrencilerin, kelimesi kelimesine not aldıkları zamandakiyle benzer içerik seviyesinde not aldıkları görüldü. Bu uyarıyı alan laptopla not alan öğrenciler, materyali sentezleme konusunda bu uyarıyı almadan laptopla not alanlardan daha iyi değildi. Laptopla alınan notların kalitesini arttırmak için verilen doğrudan talimatların başarısızlığa uğramasının sebebi, bilgisayarda not almanın daha az çaba gerektirmesi ve daha şuursuz süreçlerle ilgisi olmasından dolayı çok kolay olması olabilir.
Elle yazanlarla laptopta not alanları karşılaştıran çalışmaların çoğunda, öğrenme seansından hemen sonra çok kısa (genelde 1 saatten az) hafıza testleri uygulandığını belirtmemiz gerekir. Fakat gerçek sınıf ortamlarında öğrenciler çoğunlukla yeni materyali öğrendikten aylar değilse bile günler içinde değerlendirilir. Bu yüzden, laptop kullanıcıları ders esnasında bilgileri pek hafızaya alamasalar da ve hemen yapılan değerlendirmelerde dezavantajlı olsalar da, laptop sayesinde alınan daha fazla bilgi notunun aradan uzun zaman geçtikten sonra tekrar edildiğinde avantaj sağlamasını bekleyebiliriz.
Yine yanlış. Mueller and Oppenheimer bir araştırma daha yaptı ve katılımcılardan ya elle ya da laptopla not almaları istendi. Katılımcılara 1 hafta içerisinde not aldıkları materyal ile ilgili test edilecekleri söylendi. Final değerlendirmesinden önce katılımcılara aldıkları notu çalışma fırsatı verildiğinde yine elle not alanlar laptopla not alan katılımcılardan daha başarılı çıktı. Elle alınan notlar öğrencilerin kendi sözcüklerini ve kendi el yazılarını içerir. Bu nedenle el yazısıyla alınan notu çalışmak, öğrenme ortamını (düşünce süreçleri, duygular, çıkarılan sonuçlar gibi) ve ders içeriğini (kişisel veriler gibi) tekrar yaratarak daha çok hatırlamak için ipuçları sağlıyor olabilir.
Bu bulguların, dersten önce hoca tarafından gönderilen notlara ve dersin özetine erişmek için laptoplarını kullanan öğrenciler için önemli sonuçları olabilir. Öğrenciler online olarak öğretmenleri tarafından gönderilen ders materyaline sadece bir tıklamayla erişebildiği için, ders sırasında aldıkları bilgiyi organize etmeye, sentezlemeye ve kendi sözcükleriyle özetlemeye gerek duymazlar. Öğrenciler bu nedenle de ders sırasında çok minimal not alabilir veya hiç not almayabilir. Sonuç olarak öğrenmeyi destekleyecek zihinsel uğraş fırsatı ellerinden gitmiş olur.
Öğrencilerin bilişsel süreçlerini değiştirmesinin ve bu nedenle öğrenmeyi azaltmasının ötesinde, laptoplar sınıf içinde başka tehditler de teşkil ediyor. Mueller and Oppenheimer tarafından yapılan akademik çalışmalarda, laptoplarda internet bağlantısı yoktu. Bu nedenle de e-mail, anlık mesajlaşma, internette sörf yapma ve diğer online dikkat dağıtan şeylerin neden olduğu dikkat bozucu etki yoktu. Çoğu tipik üniversite ortamlarında, internet bağlantısı bulunuyor. Araştırma bulguları gösterdi ki öğrenciler laptop kullandıklarında, ders saatinin yüzde kırkını ders dışı uygulamalarla harcadılar, sorumluluklarının gerisine düştüler, laptop kullananların neredeyse yüzde doksanı en az beş dakikalarını ders dışı çevrimiçi aktivitelerle geçirdi, kabaca yüzde altmışının ders saatinin yarısında dikkati dağıldı.
Teknoloji, öğrenciler için eğitimsel deneyime şekil veren – genelde olumlu ve dinamik – yenilikçi araçlar getiriyor. Mueller and Oppenheimer tarafından yapılan akademik çalışmalar, daha az zamanda daha çok iş yapmamıza izin veren teknolojinin öğrenmeyi her zaman beslemediğini anımsatma görevi üstleniyor. Öğrenme reçeteden ve bilgi taşmasından daha fazlasıdır. Eğer öğrencilerin bilgiyi sentezlemelerini, sonuç çıkarmalarını, yeni bağlantılar görmelerini, kanıtı değerlendirmelerini, sorgulamalarını, kavramları yeni durumlara uygulamalarını istiyorsak; bu becerilerin altında yatan derin, çaba gerektiren bilişsel süreçleri teşvik etmemiz gerekir. İş not almaya geldiğinde, öğrenciler daha az işe, daha çok beyin gücüne ihtiyaç duyar.
Yazar: Prof. Dr. Cindi May
Çeviren: Psikolog Gizem Uzbilir
http://www.scientificamerican.com/article/a-learning-secret-don-t-take-notes-with-a-laptop/
