DÜŞÜNCELİ ÇOCUK YETİŞTİREBİLMEK
Kendisine karşı yapılan düşünceleri hareketlere karşı minnettar ve takdir edici tutuma sahip çocuk yetiştirmek, ailelerin gelişim sürecinde en çok üzerinde durdukları noktalardan birisidir.
Bazen, kendimizi bir oyuncak dükkanında, çocuğumuz bir oyuncak için avazı çıktığı kadar ağlarken, biz de bu minnet duygusunun ne zaman gelişeceğini düşünürken bulabiliriz.
Aslında, hak ettiğiniz teşekkürü duymak için birkaç yıl beklemeniz gerekebilir: Yemeğimi ağzımdan atacağım zaman beni tuttuğun için teşekkürler. Karnım ağrıdığında masaj yaptığın için teşekkürler. Tişörtlerindeki beni kaşındıran etiketleri kestiğin için teşekkürler. Karıncaları istediğim kadar izlememe izin verdiğin için teşekkürler. Çantanda her zaman mendil taşıdığın için teşekkürler. Kötü bir rüya gördüğümde benim yanımda olup öpücük verdiğin için teşekkür ederim. İyi ki varsın!
3 yaşından önce size minnet ifadesi göstermeyeceğini düşünerek, çocuklarınıza nasıl bu davranışın tohumlarını ektiğinize bir bakalım. Aşağıda düşünceli bir çocuk yetiştirmek için yapılabilecek birkaç basamak mevcut:
Hediyeleri mantıklı bir çerçevede tutun. Çocuklar büyürken, istedikleri her şeyi elde ederlerse, minnet duygusunu öğrenmeleri çok zor bir hal alır. Bunun yanında, sürekli hediye almak küçük çocuklar için çok yorucudur. Hatta aldıkları bütün hediyeleri dikkatleri dağılmadan açabilmeleri pek mümkün değildir. Bunun yerine, aile üyelerinden çocuğunuz için 1 ya da 2 hediye seçmelerini isteyin ve onlara daha az hediye ile çocuğun ilgisini yakalayabileceklerini açıklayın. Eğer ki büyük bir doğum günü organize ediyorsanız, yakın çevrenize büyük parti başlamadan biraz önce hediyelerini vermelerini söyleyebilirsiniz. Büyük bir partide ise, hediye olarak dezavantajlı çocuklara kitap toplama kampanyası yaptığınızı söyleyebilirsiniz. Böylece çocuğunuza da paylaşmanın ve minnettarlığın önemi hakkında konuşacak bir fırsatınız olur.
Çocuğunuzla birlikte toplumda bulunmak için fırsatlar yaratın. 2-3 yaş arasında, çevrenizde sizin kadar imkanı olmayan kişilere yardım etmenin öneminden bahsedin. Çocuğunuzla böyle aktiviteler içinde bulunun. Birkaç öneri vermek gerekirse:
Barınaktaki kedilere ve köpeklere yardım etmek: “İlgiye ve sevgiye ihtiyacı olan köpeklerle ve kedilerle vakit geçiriyoruz.”
Kırtasiye malzemeleri alıp, ihtiyacı olan bir okula göndermek: “İhtiyacı olan çocuklara kalem, kitap, silgi vb. gibi kırtasiye malzemeleri alarak yardım ediyoruz.”
Çocuklarınıza minnetinizi gösterin. Bu davranışı unutması çok zordur, fakat yapması çok önemlidir. “Rica ettiğimde ceketimi getirdiğin için teşekkür ederim.”, “Parktan gitmemiz gerektiğini söylediğimde hemen yanıma geldiğin için teşekkür ederim. Salıncağı bırakmak senin için çok zordu, farkındayım.”, “Bana sarılmana bayılıyorum, beni çok mutlu ediyor.”
Çocuğunuzu teşekkür borçlu cümleler kullanması için destekleyin. Teşekkür etmek karışık bir fikirdir. Çocuğunuzun teşekkür etmenin gerçekten ne olduğunu öğrenmesi biraz zaman alabilir. Fakat çocuklara “lütfen” ve “teşekkür ederim” kalıplarını kullanmasını sağlamak iyi bir başlangıçtır. Çünkü, yüksek ihtimalle bu sözcüklerin kullanılmaya başlanması için bir süre geçmesi gerekecektir.
Minnettarlık hakkında kitaplar okuyun. Kitaplar, çocukların yeni fikirler edinmelerine yardımcı olurlar. Bir çocuğun 14 aylıkken bir hikayeyi anlayışıyla 36 aylıkken olan anlayışı aynı değildir. Bu yüzden hikayeler zaman zaman tekrar okumak önemlidir. Büyüdükçe, kitaptaki hikayeleri ve resimleri okurken üzerine konuştuğunuz farklı kavramların yanına “minnettarlık” kavramını da ekleyebilirsiniz.
Çocukların teşekkür notu yazmalarını sağlayın. Elbette daha okuma yazma bilmeyen çocuğunuzla not yazamazsınız, ama onun yaşına uygun bir şekilde teşekkürlerini iletmesini sağlayabilirsiniz. Örneğin, yeni kıyafetleriyle ya da oyuncağıyla oynarken çocuğunuzun bir resmini çekin ve kendi yazdığınız teşekkür notu ile ilgili kişiye ulaştırın. Ya da çocuğunuza teşekkür amaçlı bir resim çizmesini de isteyebilirsiniz. Çocuğunuza “Deden sana yeni bir kamyon almış. Beğendin mi? En çok hangi özelliğini beğendin?” gibi sorular sorun ve söylediği cevapları notunuza ekleyin. Erken yaşlardan itibaren minnet ve mutluluk duygularını göstermek, hayatlarının önemli bir parçası olsun.
Şükran gösterme geleneği başlatın. Bu tarz gelenekler çocuklara hayatları boyunca unutmayacakları hatıralar verir. Birkaç öneri vermek gerekirse:
“Neden şükran doluyum?” ağacı yapın. Kartondan yapraklar kesin ve neden çocuğunuzun böyle hissettiğinizi yazın. Sonrasında yaprağı ağaca yapıştırın. Her aile üyesi bu ağacı doldursun.
Aile bireylerinin birbirleri için yaptıkları şeyleri ve minnettarlıklarını gösterdiği bir akşam yemeğiniz olsun.
Doğum günü hediyesi yerine, çocuğunuzun o yıl boyunca değiştiği, kendini geliştirdiği şeyleri yazdığınız ve onun hakkındaki düşüncelerini eklediğiniz bir mektup yazın. Bu mektupları çocuğunuzun odasında özel bir kutuda biriktirebilirsiniz.
Aile ve kültür içinde minnettarlık kavramı hakkında düşünün. Çocuğunuza bu kavram ile ilgili kendi ailenizden ve kültüründen örnekler verin.
