Çocukların özgüvenlerini geliştirmek için kendilerini güvende hissetmeleri gerekir. Çocuğunuzu rahatlattığınızda, ağlamalarına ve ihtiyaçlarına cevap verdiğinizde, konuştuğunuzda ve oynadığınızda kendisinin sevildiğini ve önemli olduğunu bilir. Çocuğunuzun öz güvenini gelişmesine başka nasıl yardımcı olabileceğinizi öğrenin.

Özgüvenli çocuklar etrafı keşfetmeye ve öğrenmeye açık olurlar çünkü onları seven birinin her zaman onların yanında olacağını bilirler. Bir şeyi görmek için emeklediklerinde size ihtiyacı olursa diye onları bekler ve onlar için ‘güvenilir’ alan olursunuz. Bebeğiniz yeni bir keşif yaparken –sandalyenin altına yuvarlanmış topu bulması gibi- onu keyifle izlediğinizi görmesi, onun daha da çok etrafı keşfetmesini sağlar.

Kendine güvenmek bebekleri ileriki zamanlarda  kreş ve anaokulu gibi grupların olduğu durumlara dahil olmasını daha rahat hale getirir. Ona verdiğiniz güven hissini nereye giderseniz gidin, birlikte olmadığınız zamanlarda bile, yanında taşır.

 

Güven hissini besleyin

Çocuğunuzun ağlama ve diğer etkileşim yollarına cevap vererek – örneğin: sakinleşmeye ihtiyacı olduğunda onu kucağa almak yada raftaki oyuncağa işaret ettiğinde oyuncağı almak- sevgi ve şefkat göstererek çocuğunuzun güvende hissetmesine yardımcı olabilirsiniz. Siz ve bebeğinizin arasındaki bu sevgi bağı onu sizden (yavaş yavaş) ayrılarak çevreyi keşfedebilmesi için kendini yeterince güvende hissetmesini sağlar. Size onun için her zaman orada olacağınıza dair güvenebileceğini öğrenmiştir. Bu güven ona özgüven verir.

Odanın karşısında ilginç bir obje gören bir bebeği düşünün.  Bebek yardıma ihtiyacı olduğu zaman yada korktuğu zaman annesinin onun için orada olacağını bilirse kendini güvende hissederek annesinin kucağından inip oyuncağa bakmak için emekleyebilir. Karşıya doğru emeklediğinde sanki ‘Hala orda mısın? Beni izliyor musun?! der gibi arkasına dönüp annesine bakar. Sonra, oyuncağa ulaştığında çok ses çıkaran bir tuşuna basar. Bebeği ürküten bu sesle bebek kendini güvende ve rahat hissetmek için annesinin yanına geri döner. Anne bebek için oradadır ve bebeğin aradığı desteği ona verir. Daha sonra annesi tekrardan yeni maceralara koyulması için motive eder.

 

 

Yapabilecekleriniz:

 

  • Bebeğiniz için güvenilir temel olun. Keşfetmek için gittiğinde ona kocaman sarılmak ve onun daha çok keşfetmesi için destek vermek adına orada olun.
  • Bebeğinizin sevgi ve rahatlık için verdiği sinyallere cevap verin. Bu size güvenmesini sağlar. Bakım verenlerine güvenen bebekler etrafta gezinmeye ve çevrelerindeki insanları ve dünyayı öğrenmeye dair güvende hissederler.

 

Bebeğinizin kendi ve yapabildikleri hakkında iyi hissetmesine yardımcı olun

Kendileri hakkında iyi hissetmek ve bir şey yapma kapasitesi olduğunu görmek (Bunu yapabilirim!’) bebeğinizin özgüvenlerini geliştirecek iki önemli faktördür. Bebeğinizin güvende olduğunu ve sevildiğini hissetmesine yardımcı olmak için yaptığınız şeyler aynı zamanda kendisi hakkında iyi hissetmesini sağlar. Buna onun ihtiyaçlarına hassasiyetle cevap vermek ve onu sevgi ve şefkatle doldurmak dahildir. Bu bebeğinizin kendini özel ve değer verildiğini bilmesine neden olur ve özgüveni inşa eder. Bebekler bir işi başardıklarında yada yeni bir beceri geliştirdiklerinde ‘Bunu ben yapabilirim’ i öğrenirler. Bebeğiniz ayıyı yukarıya çıkarmak için doğru tuşa bastığında yüzündeki mutluluk ifadesini düşünün. Anne ve baba bunu fark edince ve bu problemi çözmeye çalışırken ne kadar iyi iş çıkardığını söylediğinde yüzündeki gülüşün daha da büyüdüğünü hayal edin. Bebekler hayatlarındaki yetişkinler ile olan iletişim ve oynadıkları oyunlar ile pozitif özgüven ve yetkinlik duygularını geliştirirler. Ebeveynleri ve diğer çok sevdikleri kişiler onlara şu mesajı verirler: Sen akıllısın. Bunu anlamakta çok iyisin. Seviliyorsun. Beni güldürüyorsun. Senle olduğumda çok eğleniyorum. Bu mesajlar çocuğun gelişen kendilik duygusunu şekillendirir.

Yapabilecekleriniz:

  • Bebeğinize onu ne kadar sevdiğinizi gösterin. Bir sürü gülümseme, öpücük ve kucaklama ile onu karşılayın.
  • Bebeğinizin keşiflerinden zevk alın. Anneyi buldun! Yüzümü sakladığım atkıyı çektin ve işte buradayım!

 

Bebeğinizin problem çözümünde başarılı olmasına yardım edin

Bebeğinizin yerine bir şeyi yapmak yerine onun bir görevi tamamlarken ihtiyacı olan desteği sağlayarak onun özgüvenini doyurabilirsiniz. Yani bebeğiniz bir problem ile karşılaştığında-bir kutunun içine küçük kareyi geçirmeye çalışırken-  hemen atlamaktansa geride durun (Biliyorsunuz ki acı yoksa kazanç yok.)

 

Yapabilecekleriniz:

  • Bir işi tamamlamak için çocuğunuza ellerinizle destek vermek, mesela küçük daireyi daire olan delikten ittirmek yada ayakta durmaya çalışırken onu ellerinden yukarı kaldırmak gibi.
  • Çocuğunuzu ‘yeterince’ zorlayabilecek etkinlikler göstererek aktivite-temelli destek vermek. Bu demek oluyor ki etkinlikler ilgisini çekecek kadar zor olacak ama üzerinde ustalaşabilmesini sağlayacak. Örneğin, bebeğiniz oyuncak figürlerinin yukarıya çıktığı oyuncağın tüm tuşlarına nasıl basacağını öğrendiğini düşünün. Bir dahaki sefere ona hayvanları dışarı çıkaracak tuş yerine başka gereçlerin olduğu bir oyuncak verin.
  • Bebeğiniz bir iş üzerinde çalışırken, kelimelerinizi ve yüz ifadelerinizi kullanarak ona duygusal destek sağlayın. O kutunun üstüne çıkabilmek için çok uğraşıyorsun! Bu aynı zamanda başardığında onun mutluluğunu paylaşıyorsunuz demektir.

 

Rol model olun

Sizin tepkileriniz önemlidir. Çocuklar hayatlarında önemli insanları – öncelikle sizi – izleyerek ve taklit ederek öğrenirler. Çocuğunuzla birlikte bir durumun içine girdiğinizde yada yeni bir insanla tanıştığınızda sizin tepkilerinize bakar. Eğer rahat, kendine güvenen ve mutlu görünürseniz bebeğinizin iyi ve güvenilir bir yerde yada insanlarla olduğunu bilmesine izin verirsiniz.

Bebeğiniz ile olan ayrılıklarınızı düşünün. Siz ona kocaman bir kucak ve öpücük verdiğinizde, enerjik bir tonla onun harika vakit geçireceğini söylediğinizde, kendini güvende hissetmeye ve sizden ayrılmak için kendini ayarlamaya daha yatkındır.

Eğer siz ona güle güle derken endişelendiğinizi ve üzüldüğünüzü gösterirseniz onun ne kadar farklı hissedeceğini düşünün. Bebekler yüz ifadelerinizi, sesinizin tonunu ve onları tutarken vücudunuzdaki gerginliğin seviyesini yorumlama da oldukça ustadırlar.

Kendine güveni modellemedeki diğer bir yol ise zorlu bir durumla karşılaştığınız zamanlardır – çocuğunuzun yeni oyuncağının parçalarını bir araya getirme de sorun yaşamanız gibi. Çocuğunuz sizin sakin kaldığınızı ve vazgeçmediğinizi görmesi onun da karşılaştığı zorluklarla başa çıkarabileceğini gösterir.

 

Yapabilecekleriniz:

  • Kendi tepkilerinizin farkında olun. Çocuğunuzun farklı durumlarla nasıl başa çıkabileceğini gösterecek şekilde hareket edin.
  • Özgüveni ve dayanıklılığınızı zorluklarla karşılaştığınızda modelleyin. Çocuklar sizin örneklerinizle öğrenir.

 

Bebeğinizle günlük rutinlerinizi oluşturun

Ne beklediğini bilmek küçük çocuklara kendini güvende, yetkin ve kendi dünyalarının kontrolünde olduğunu hissettirecektir. Bu yüzden günlük rutinlerinin her gün aynı zamanda aynı şekilde olması yararlıdır. Örneğin, banyodan sonra masal anlatma gelir, sonra ninni, ve ardından yatma zamanı. Çocuklar etkinliklerinin sırasını bildikleri zaman değişimler için hazırlıklı olabilirler. Ve bundan sonra ne gelecek diye endişelenmelerine gerek kalmayınca çocukluğun en önemli işleri olan oyuna, öğrenmeye, ve sizle bağ kurmaya daha çok odaklanabilirler.

Yapabilecekleriniz:

  • Bebeğinizin rutininin değiştiği zamanlar için plan yapın. Her zaman rutinin planlandığı gibi gitmediği zamanlar olacaktır – mesela büyükannenin evine ziyarete gitmek gibi. Bu zamanları önceden planlayın. Eğer çocuğunuzun deneyimini aynılaştırabiliyor yada sabit hale getirebilmesine yardımcı olabiliyorsanız, yemek ve uyku gibi rutinler daha kolay olacaktır. Örneğin, yemek için tanıdık bir önlük, kaşık ve kase; uyku vakti için sevdiği oyuncakları, kitapları ve uyku örtüsünü getirebilirsiniz.
  • Bazı geçişlerin bebeğiniz için özellikle zor olduğunu kabul edin. Her şeyi doğru yaptınız – harika bir rutin düzenlediniz ve istikrarlı bir şekilde rutine sadık kaldınız- ama bebeğiniz hala isyan ediyor. Uyku zamanı genellikle bunlardan biri olur. Geceleri ayrılmak – sevdiklerine uzun süreliğine bay bay demek – küçük çocuklar için zor olabilir. İyi geceler’ i pozitif ve enerjik bir tonda söyleyeceğinizden emin olmalısınız (çocukların nasıl hissetmek ve tepki vermek için izlediğini unutmayın). Sizin için bir yedek eleman ve çocuğunuz için kendini sakinleştirecek bir kaynak olarak bir ‘ayıcık’ çok yardımcı olabilir. Onu orada tutun, gittikçe daha da kolay olacak. İkiniz içinde.
  • Esnek olun. Rutinler önemli olsa da, onların kölesi olmayın. Eğer güzel bir yaz akşamı günbatımını izlemek isterseniz, gidin ve çocuğunuzu uykudan önce yürüyüşe çıkarın. Anılar, (hem çocuğunuz hem sizin için) ufak sıradışı kaçamaklardan oluşur.

 

Çocuğunuzun bir şeyi tekrar tekrar yapmasına izin verin

Çocuğunuzun, bir beceride ustalaşması için, oldukça fazla tekrar yaptığı pratiklere ihtiyacı vardır. Bebeğinizin çıngırağı en sonunda tutup ağzına götürdüğü anda sergilediği gururu düşünün. Bebeğiniz bunu pratik ederek başarmıştır. Bebeğiniz, kendine değer ve özgüven duygularını zorlukların üstesinden gelerek geliştirir.

Yapabilecekleriniz:

  • Sabırlı olun. Tekrar, yetişkinler için sıkıcı olsa da bebekler için hayret verici ve kritik öneme sahiptir. Aynı arabaya bakmaktan yada bir süre aynı çıngırağı ağzında tutmaktan oldukça memnun kalabilirler. Bu yüzden bebeğiniz yeni bir şeye hazır olana kadar (oyuncağı düşürebilir, bir nesneden kopup başka bir yere bakabilir yada gidebilir, öfkeli sesler çıkarabilir, vb.) bebeğinizin liderliğinde onu takip etmeyi hatırlamak çok önemlidir.
  • Bebeğinizin ilgi alanlarını yeni şekillerde keşfetmesine yardımcı olun. Bebeğiniz mutfak dolaplarını açıp kapamaktan hoşlanıyor mu? Aynı deneyimi sağlayan başka objeler verin: üstü açıp kapanan karton kutu verin, altında ne olacağını keşfedebileceği bir örtü. Bebeğiniz becerilerini farklı şekillerde araştırınca bir şeylerin nasıl işlediği hakkında daha çok öğrenmiş olur.

 

Kendine Güveni Destekleyecek Ebeveyn- Çocuk Aktiviteleri

Çocuğunuzun ‘kendi başına’ yapmasına izin verin

 Çocuğunuzun (sağlıklı seçenekler arasından) kendi ayakkabılarını seçmek, banyoda elini ve vücudunu (yakın takip ile) yıkamak, dişlerini fırçalamak (tabii ki sonrasında onun dişini fırçalama sırasını alarak) gibi ‘büyük çocuk’ becerilerini pratik etmesine fırsat verin.

Çocuğunuzun liderliğini takip edin

Çocuğunuz ile yürüyüşe çıktığınızda ona kaldırımdaki uğurböceğini göstermek isteyebilirsiniz. Ama çocuğunuz çöp kamyonetinden daha çok etkilenmiş olabilir. Eğer çocuğunuzu takip ederseniz ve onun kendi ilgi alanını takip etmesine izin verirseniz, o desteklendiğini, sevildiğini ve önemli olduğunu hisseder; siz de onun kendine olan güvenini inşa etmiş olursunuz.

Çocuğunuzun ailenize yardımcı olmasını sağlayın

Çocuğunuza yaş ve becerilerine uygun görevler verin. Çilekleri doğradıktan sonra ondan kaseye koymasını isteyebilirsiniz. Kurabiyesini yere düşürdüyse, yerden almasını söyleyebilirsiniz. Siz çatal bıçağı sofraya koyarken onun peçete ve kaşıkları koyarak size yardım etmesini sağlayabilirsiniz. Çocukların size yardımcı olması kendilerini iyi hissettirir ve özgüvenlerini geliştirir.