Yürüyücü
Bu aylar, çocuklar için heyecan verici pek çok gelişme olur. Yeni beceriler kazanırlar ve edindiklerinde ustalaşırlar. Yürüyebilirler, koşabilirler ve basit sözcükleri anlayabilirler. Bir takım sözcükleri söyleyebilirler ve bağımsızlıklarını ilan etmeye çalışırlar.
Deneysel girişimler devam eder. Aktiviteleri defalarca denedikçe ve tekrarladıkça, etraflarındaki şeylerin nasıl işlediğini öğrenirler. En sevdikleri aktivitelerden bir tanesi derin şeyleri doldurmak ve sonra geri boşaltmaktır. Bunu defalarca yapabilirler. Bu aktiviteleri söze dökecek bir yetişkinin desteğiyle pek çok yeni kavram öğrenebilirler; örneğin dolu ve boş, içeri ve dışarı, yukarı ve aşağı. Bu sözcüklerin bütün bir gün boyunca tekrar edilmesi gerekir ve aktivitelerde çocuğa bu yeni kavramların anlaşılması için yardım edilmelidir.
Bu yaş çocukları için öğrenmenin en iyi yollarından birisi taklittir. Yetişkinlerle vakit geçirmekten ve onları taklit etmekten keyif alırlar. Masayı silmekte, plastik kaseleri boşaltmakta ve ortalığı düzenlemeye yardım etmekten hoşlanırlar. Bu aktivitelerin bazılarını yaparken yardıma ihtiyaç duyarlar ama aynı zamanda onları bir süre oyalar.
Bu yaşta çocuklar yeni motor becerilerini keşfederler. Pek çok ebeveyn, çocuklarının emeklemekten koşmaya geçtiğini söyler. Bu yaş çocukları, potansiyel tehlikelerin farkında değillerdir. Yetişkinlerin, çocukların etrafında olup, onları kazalara karşı koruması çok önemlidir.
Kendilik Algısı – Bu aylarda çocuklar her şeyi keşfetmeye çalışırlar! Çünkü bu şekilde öğrenirler. Dokunarak neyin kendileri için uygun olup olmadığını anlamaları gerekir. Pek çok ebeveyn kırılgan ve kendileri için önemli objeleri ortalıktan kaldırırlar. Fakat bu her zaman mümkün olmaz. Ebeveynler çocuklarına nelere dokunmanın güvenli, nelere dokunmanın güvensiz olduğunu öğretmek durumundadır. Bu uyarıların defalarca yapılması gerekir ki çocuklar bu kuralları hatırlasın ve anlasın ve kuralların sadece o an için değil, her gün geçerli olduğunu anlasınlar. Bu yaş çocukları, genellikle keşiflerine sınırlar gelmesinden hoşlanmazlar. Ebeveynler sınırlar konusunda sakin ve kararlı kalmalıdırlar. Çocuğun dikkatini, onun ilgisini çekecek başka bir obje ile dağıtabilirler. Bu süreç, hem ebeveynler için hem de çocuklar için sabır gerektiren zor bir süreçtir. Bu yaş çocuklarına açık ve tutarlı sınırlar koymak, çocukların kendilerini güvenli ve güvende hissetmelerini sağlar. Unutulmamalıdır ki, bu yaş çocukları duygularını kontrol etmekte çok zorlanırlar. Çok çabuk yoğun duygular hissetmeye başlayabilirler ve kendilerini sakinleştirebilmeleri için ebeveynlerinin yardımına ihtiyaç duyarlar. Eğer ki çocuk bu şekilde bir desteği ve güvenceyi hissederse, zamanla farklı duygularla daha iyi başa çıkmaya başlarlar.
Otonomi vs. Utanç/Şüphe – Hayatının ikinci yılında çocuk, keşfetmesi için ve bağımsızlığı için birilerinin ona rehberlik etmesine ihtiyaç duyar. Eğer ki ebeveynler çocuklarını keşfetmesi için ve seçimler yapabilmesi için cesaretlendirirse, çocuk yeni şeyler denemek için daha girişimci olacaktır. Fakat, eğer ki ebeveynler katıysa ve işler onların istedikleri gibi ilerliyorsa, çocuk şüphe ve utanç duymaya başlar ve kendi yolunu bulamaz. Otonomi ile utanç/şüphe arasındaki geçişler, çocuk ve ebeveyni arasındaki geçişlerle çok ilintilidir.
Fiziksel – Çocuklar, bu yaş periyodunda epey aktiftirler. Yeni becerilerini pekiştirmek için koşarlar, yürürler ve tırmanırlar. Bunun yanında, unutulmamalıdır ki, el ve parmaklardaki kasların çalışması olarak kısaca tanımlanabilecek ince motor becerilerinin de pekiştirilmesi gerekir. Bu pekiştirme çalışmaları esnasında, çizim kalemleri kullanmak hoşuna gidebilir, örneğin pastel boya, kuru boya vb. Bu yaştaki karalamaları zamanla daha anlamlı şekillere dönüşecek ve sonunda harflere, resimlere dönüşecektir. İnce motor gelişimi alanında çocuklarla birlikte yapılabilecek diğer aktiviteler de küçük bloklarla oynamak, yapbozlar ve kendi kendilerine yemek yemeleri olabilir.
İlişkiler – Bu yaş çocukları taklitle ve keşfederek öğrenir. Gördükleri her şeyi merak ederler, fakat etraflarındaki durumların, eşyaların vb. nasıl çalıştığını, ilerlediğini de bilemezler. Ayrıca, bu yaş çocukları aktiviteden aktiviteye çok çabuk geçerler, çünkü dikkat süreleri çok kısadır. Bazen yetişkinler çocuklarla birlikte vakit geçirirken, ne yapacaklarını bilemeyebilirler çünkü bu kısa dikkat süresi yüzünden serseme dönmüş olurlar. Böyle bir durumda unutulmamalıdır ki çocuklar, yapmaları gereken şeyi yapıyorlardır. Çocukların bugün yapacakları bu keşifler, ilerleyen yıllarda öğrenmelerini doğrudan etkileyecektir. Ebeveynlerin, çocukların bu davranışları sersemletmek amacıyla yapmadıklarını öğrenmeleri gerekmektedir. Aksine, ihtiyaçlarının peşinden gitmektedirler. Ebeveynler, sabırlı olmalıdırlar ve çocuğun güvende olduğuna dikkat etmelidirler. Unutmamalıdırlar ki bu süreç, öğrenme süreci için temeldir.
Anlama – Bu yaş çocuklar, yaptıkları aktivitelerden pek çok yeni şey öğrenirler. Farklı renklerde, şekillerde ve boyutlarda bloklarla oynamak pek çok şey öğrenmelerini sağlar. Farklı şekillerin isimlerini ve farklı boyutlarda, örneğin yüksek ya da geniş yapılar yapmayı öğrenirler. Yetişkinlerin de desteğiyle çocuklar, küçük ve büyük objeleri karşılaştırırlar, kaç tane blok olduğunu sayabilirler ve blokları farklı şekil ve renklere göre gruplayabilirler. Ebeveynler bu aktiviteleri zengin bir öğrenme fırsatı olarak kullanabilirler. Bunun yanı sıra, birlikte yürüyüşlere çıkarak, alışverişe giderek ve ev işlerini birlikte yaparak da çocuklar pek çok şey öğrenebilirler.
İletişim – Erken yaşta kitaplarla haşır neşir olan çocuklar, ilerleyen yıllarda da ilgilenirler. Çocuklara kitap okumak yeni sözcükler öğrenmelerini ve ritim duygularını geliştirmelerini sağlar. Aynı kitaba defalarca bakmaktan hoşlanırlar, böylece yeni öğrendikleri sözcükleri sürekli duymuş olurlar. Bu yaştaki çocuklar için olan kitaplar basit ve büyük resimli olmalıdır. Ebeveynler, resimlerle eşleşecek şekilde kendi hikayelerini de yaratabilirler. Fotoğraf albümlerine bakmak da mükemmel bir aktivitedir. Bu yaşta genellikle çocuklar aynı kitabın defalarca okunmasını isterler. Bu, onların hafızalarını kuvvetlendirmelerine ve yeni sözcükler öğrenmelerini sağlar. Aynı hikayeyi defalarca duymak isterler, çünkü sonrasında ne olacağını biliyorlardır ve bir süre sonra olacak olayları tahmin etmeye başlarlar. Bu yaştaki çocuklar, tanıdık resimleri gösterebilmeli ve gösterirken birkaç sözcük söyleyebilmelidirler. Bu yaşlarda çocukların bir günde pek çok sözcük duymaya ihtiyaçları vardır. Gün içindeki rutinlerde, yaptıkları işleri ve karşılaştıkları objeleri tanımlayacak sözcükler duymak isterler. Bu durum, yeni sözcükler öğrenilmesini ve öğrenilen sözcüklerin anlamlarının kavranmasını sağlar. Bakım veren kişiler basit bir dil kullanmalı ve yavaş konuşmalıdır ki girilen bu iletişimden en yüksek verimi alsınlar.
Kavrama, çocuğun karşısındakinin ne dediğini anlayabilmesidir, genellikle karşılıklı tepki verilebilecek bir davranışa dayanır. Örneğin, bardağı getirmesi istendiğinde, çocuk da tepki olarak bardağı getirebilmelidir. Dilin Oluşturulması, çocuk gerçekten katıldığı ve sözel olarak cevap verdiğinde olur. Örneğin, 18 aylıkken söylenen “Beni kaldır.” cümlesi, çocuğun havaya kaldırılma arzusunu gösterir. Kavrama becerisi, dil gelişiminden çok daha önce oluşur.
