Bebeklerin konuşma ve okuma fikri oldukça inanılmaz gelebilir ama dil ve okuma becerileri doğumdan itibaren çok erken yaşlarda başlayabilir. 0-12 yaş arasında bu becerileri nasıl destekleyeceğinizi öğrenin.

Çocuğunuzu izlemek ve onun sesler, yüz ifadeleri ve beden hareketleri ile nasıl iletişim kurduğunu öğrenmek onların dili ve yazılı kelimeleri öğrenmelerine yardımcı olacak önemli bir yoldur. Çok küçük çocuklara bir şey ‘öğretmek’ gerekli değildir. Çocuklar henüz hazır değilken onları bazı konseptleri öğretmeye iten resmi sınıflar ve diğer aktiviteler çocukların gelişimine yada okulda iyi olmalarına yardımcı olmaz. Aslında, çocuklar eğlenmedikleri yada kendi yetilerinin üstünde bir şeyi yapmaya zorlandıklarında başarısız olma duyguları tetiklenir.

Erken dil ve okuma becerileri en güzel günlük– kitap okuma, konuşma, gülme, ve birlikte oynama gibi- anlarda edinilir. Çocuklar, dili  siz onla konuştuğunuzda ve onlarda sizle iletişim kurduğunda, hikayeler dinlediklerinde ve yüksek sesle şarkılar söylendiğinde öğrenirler. Çocuklar erken okuma becerilerini kitaplarla, dergi, gazete, menü gibi diğer yazılı kaynaklarla birlikte tahta ve boya kalemleri ile oynama ve onları keşfetme şansı verdiğinizde geliştirirler. Dil ve okuma, iki farklı beceriler iken, birlikte inşa edilir.

 

Yapabilecekleriniz

 

Bebeğinizin gelişen dil ve okuma becerilerini 0-12 ay arasında desteklemek için yapabileceğiniz şeyler:

 

  • Duygu ve deneyimlerini anlatın. Örneğin: Aç olduğunu gördüğünüzde şöyle diyebilirsiniz: Gömleğime burnunu sürtüyorsun. Bana aç olduğunu söylüyorsun. Tamamdır, süt geliyor! Bebeğiniz bu kelimeleri hemen hepsini anlamayacak olsa da sizin şefkatli, sevgi dolu ses tonunuz ve hareketleriniz ona anlaşıldığını hissettirecektir. Bu kelimeleri tekrar ve tekrar duyması, kelimeleri zamanla anlamaya başlamasına yardımcı olacaktır.
  • Bebeğinizin çıkardığı sesleri kopyalayın ve sizi taklit etmesi için motive edin.
  • Onun seslerini kelimeye dökün: Galiba oradaki köpekçik hakkında bana bir şeyler söylemek istiyorsun. Şu köpekçiğe bak. Merhaba köpekçik!
  • Bildiğiniz şarkıları söyleyin yada bebeğiniz ile ilgili şarkılar uydurun. (İyi banyolar sana, iyi banyolar sana, iyi banyolar iyi banyolar, iyi banyolar sana.) Ezginizin yada ses tonunuzun yerinde olmasına gerek yok. Bebekler bunu yargılamaz – sizin sesinizi duymaya bayılırlar.
  • Ce-ee oyununu oynayın. Bu ileride iletişim kurmanın nasıl olduğunu pratik edebileceğiniz basit bir oyundur. Bir kitabın, yastığın yada bir atkının arkasına saklanmayı deneyin. Ce-ee oyununu bebeğinizin yüzünü aynaya çevirerek ve kendi yansımanızdan uzaklaşarak oynayabilirsiniz. Aynanın önünden geri çekilin ve ‘ce-eee!’ deyin.
  • İleri-geri oyunları oynayın. Bebeğinize çıngırak yada yumuşak bir top verin. Sonra size geri verip vermediğine bakın. Oyuncağı birkaç kere değiş tokuş yapabiliyor musunuz diye bakın. İleri- geri oyunu, daha sonraki zamanlarda sohbet edebilmenin pratiğidir.
  • Bol kitap okuyun. Birlikte kitap okumak, bebeğinizin kitap okuma sevgisi geliştirmesine ve kitaplara tanıdık olmasına yardımcı olur. Sesli okuma çocuğun kelime dağarcığının gelişmesine yardımcı olurken yeni kelimeler duyma ve anlamlarını öğrenme şansı verir.
  • Kitapları bebeğinizin günlük rutininin bir parçası olarak kullanın. Öğle uykusu yada gece uykusundan önce okuyun. Banyoda plastikten yapılmış kitaplar verin.
  • Otobüsü beklerken kitap okuyun. Zamanın çabuk geçmesi için doktor muayenesine kitap götürün.
  • Eğlenceli bir şekilde kitap okuyun. Bebeğinize okuduğunuz hikayedeki farklı karakterler için farklı sesler kullanın. Bebekler yetişkinlerin komik olmasını çok severler ve bu kitap okumayı daha eğlenceli bir hale getirir.
  • Bebeğinizin kendi istediği şekilde okumasına izin verin. Bebeğiniz birkaç sayfada sakin durabiliyor, sayfaları hızlıca çeviriyor yada sadece bir resme bakıp okumayı bitirebiliyor olabilir. Hatta okumak yerine kitabı ısırmayı seviyor olabilir! Okuma zamanını olumlu bir deneyim haline getirmek için çocuğunuzu takip edin. Bu onun kitap okuma sevgisini başlangıçtan itibaren destekleyecektir.
  • Tekrar, tekrar, tekrar. Bebekler tekrar ederek öğrenirler çünkü bu onlara ‘şeyleri anlamlandırma’ şansı verir. Bebekler size bir kitabın yada kitaptaki bir resmin ilgilerini çektiğini söylerlerse, tekrar tekrar o resme bakmaları ve hikayeyi duymaları için olabildiğince uzun zaman verin.

Dil ve Okumayı Geliştirecek Ebeveyn-Çocuk Aktiviteleri

  • Fotoğraf albümü yapın. Bebeğinizin ve hayatındaki önemli kişilerin fotoğraflarını 4×6 lık kartlara yapıştırın. Sol üst köşesini delin ve kartları kısa aralıklarla birbirine bağlayın. Kitabı bebeğiniz ile paylaşın. Sevdiği kişilerin fotoğraflarını görmeye ve onlar (ve kendileri!) hakkında bir şeyler duymaya bayılacaklar.
  • Yeni dokulara dokunun. Küçük kare kumaşları bir araya getirin (dantel, pamuk, kadife, naylon, vb.). Bir delik açık bir kurdele ile kumaşları birbirine bağlayın (aynı zamanda köşelerinden birbirlerine dikilebilirler.) Bebeğinizin ‘kumaş’ kitabına dokunmasını sağlayın ve onla farklı kumaşların nasıl hissettirdiği ile ilgili konuşun. Bebeğinizin favori bir sayfası var mı?
  • ‘Parmak oyunu’ şarkıları söyleyin. Bu şarkılar parmak hareketleri ile söylenen şarkılardır. Parmak oyunları çocukların parmaklarının kas gücünü ve koordinasyonlarını geliştirmelerine yardım eder, bu ilerde yazmayı ve çizmeyi öğrenmelerine yardımcı olur. (Örnek: Baş parmağım neredesin?)

 

Bebeğiniz ile yapacağınız etkinliklerle ilgili önemli şey aktivitelerin ikiniz içinde eğlenceli olmasıdır. Siz eğlenirken, bebeğiniz de aynı zamanda öğrenir. Bebeğinizin çok sevdiği bir oyun yada şarkı düşünün. Bu oyunun çocuğunuzun gelişen dil ve okuma becerisini nasıl geliştirdiğini düşünüyorsunuz?